Etiketten lezen deel 1
Smaakversterkers, conserveermiddelen en kleurstoffen
Bij het lezen van etiketten van voedingsmiddelen zijn we voornamelijk gefocust op het aantal kcal, het aandeel vetten en het aandeel suiker van een bepaald product.
In de voedingsindustrie worden enorm veel additieven gebruikt om het product een goede smaak/kleur te geven en er een etiket op te plakken dat op het eerste zicht ‘oké’ oogt. Op die manier komen heel wat stoffen als Trojaanse paarden ons lichaam binnen, en heel vaak zijn deze nog slechter voor ons lichaam dan de ‘oorspronkelijke’ versie van een product, dat meer kcal, vet of suiker bevat.
Er worden combinaties van additieven gebruikt die voor ons verslavend zijn, die onze eetlust vergroten – en dus onze verzadiging wegnemen -, die neurotoxisch zijn, die allergische reacties uitlokken of verergeren, die de activiteit van belangrijke enzymatische processen in ons lichaam remmen, … En toch zijn we vaak nog meer geneigd om iets te kopen met bijvoorbeeld weinig vet, maar wel met 15 andere ingrediënten waarvan vak de helft een schuilnaam is voor suiker.
Hoe komt dit?
‘Onbekend is onbemind’
We weten dat calorierijke voeding met veel vet en suiker niet goed voor ons is.
Vaak zeg ik dat voor elk ingrediënt dat zogezegd niet goed voor ons is, in een mum van tijd alternatieven ontstaan met tien ingrediënten die niet goed voor ons zijn. Het verschil zit in de benaming, want wie weet echt wat xanthaangom, mononatriumglutamaat, maïszetmeel, gistextract, E102, aroma, emulgatoren, glucose-fructosestroop, … met ons doen.
De voedingsindustrie reageert op ons vermijdingsgedrag van bewerkte ongezonde producten met het fabriceren van ultrabewerkte voeding.
Tijd voor een minicursus etiketten lezen.
Als eerste belicht ik enkele smaakversterkers, conserveermiddelen en kleurstoffen. Deze staan op etiketten als E-nummers. Zeker niet alle E-nummers zijn toxisch. Er zijn er echter wel enkele om beter te vermijden.
E-nummers worden toegevoegd aan voeding om:
- Er beter uit te zien.
- Langer te bewaren.
- De smaak te versterken.
De smaakversterkers: E-nummers E620 t.e.m. E650
De schadelijkste voor onze gezondheid zijn de nummers E621-E625.
De meest gebruikte is E621 of mononatriumglutamaat. Andere schuilnamen voor E621 zijn ve-tsin, smaakversterker, MSG, gehydrolyseerd eiwit, natuurlijke smaakstoffen, glutamaat(zuur), ajinomoto, monohydraat glutamic acid.
Producten waarin E621 zit die vaak gegeten en gedronken worden:
- Bouillonblokjes
- Frisdrank
- Brood (voorverpakt)
- Hartige voorverpakte voedingsmiddelen (vlees, vis)
- Chips en zoutjes
- Koeken
- Chinees eten
- Kant- en klare sauzen en maaltijden (ook bv diepvriespizza, soep uit brik, …)
- Zuivel
De ingrediëntenlijst bekijken om te weten of er E621 in zit is de boodschap!
Waarom is E621 zo slecht voor ons?
- Het is een glutamaat-achtige stof. Glutamaat is een neurotransmitter die de verbindingen tussen de zenuwen gevoeliger maakt. We maken zelf glutamaat aan en we hebben dit ook nodig, maar een teveel aan glutamaat maakt ons hyperprikkelbaar.
- Het remt het enzym DPP-IV. Dit enzym wordt in de darmen gemaakt en breekt exorfinen af. Exorfinen zijn morfineachtige stoffen (voldoening, geluksgevoel, pijnstillend) die voorkomen in onder andere gluten (tarwe, rogge, gerst) en caseïne (zuivel). Wanneer exorfinen niet goed afgebroken worden, geraakt ons lichaamseigen endorfinesysteem verstoord. Je zal steeds meer behoefte krijgen aan voedingsmiddelen met exorfinen voor dezelfde voldoening. Smaakversterkers zijn de grootste remmers van dit enzym DPP-IV en zorgen dus indirect voor cravings naar koekjes, gebak, brood, zuivel, …
- Toename van insuline, waardoor je lichaam in ‘vetopslagstand’ gaat.
- Je kan er hoofdpijn van krijgen (velen hebben dit na het eten van Chinees)
- Ook zweten, misselijkheid, hartkloppingen, … zijn gevolgen van een overmaat aan glutamaat.
Een tweede te vermijden smaakversterker is glycine of E640. Het wordt gemaakt uit slachtafval of synthetisch.
Je vindt het vaak in:
- Afbakbroodjes/afbakkoffiekoeken/stokbrood
- Vlees
Negatieve effecten op de gezondheid:
- Het remt de groei
- Het zou nadelig zijn voor de vruchtbaarheid op lange termijn
Voor dit E-nummer werd een verbod voorgesteld door de U.S. Food and Drug administration.
Conserveermiddelen: dit zijn de E-nummers E200-E252
E220 of zwaveldioxide en E221 of natriumsulfiet.
Beiden zijn ze vaak te vinden in:
- Goedkope witte wijn
- Gedroogde vruchten en vruchtensappen
- Frisdrank
- Melkproducten
- Bier
- Mensen met klachten aan de luchtwegen kunnen verergering van hun klachten ervaren bij het gebruik van sulfieten of zwaveldioxide.
- Beide E-nummers breken vitamine B1 af, een vitamine dat we niet zelf kunnen aanmaken. Een tekort aan vitamine B1 heeft gevolgen voor onze energiehuishouding.
Als laatste de kleurstoffen: de E-nummers E100-E180
E102: tartrazine
E110: zonnegeel
E120: cochenille
E133: Briljantblauw FCF
E151: Briljantzwart BN
Bovengenoemde kleurstoffen vind je in onder andere:
- Banketbakkersroom
- Marsepein
- Advocaat
- Frisdrank
- Snoep
- Siropen
- Mosterd
- Vruchtenconfituur
- Cosmetica
- …
Kleurstoffen worden gemaakt als goedkoop alternatief voor duurdere grondstoffen. Dit drukt de prijs van producten. Wanneer mensen reeds barrièreproblemen hebben – hiermee bedoel ik voedselintoleranties, astma, allergische reacties, huidproblemen – kunnen deze additieven gemakkelijk meereizen naar de bloedbaan. Je immuunsysteem valt deze stoffen aan met mogelijks het verergeren van je klachten als gevolg.
Een zuivere ingrediëntenlijst, waarbij je de verschillende ingrediënten kent, is natuurlijk best. We worden maar al te vaak om de tuin geleid met Bio-certificaten of andere labels die verwijzen naar een puur product, al is dit vaak niet het geval.
Ik ben geen voorstander van apps om etiketten te scannen, omdat deze ook geen rekening houden met additieven (alweer een slimme zet van de voedingsindustrie om het ons zo gemakkelijk mogelijk te maken). Om dezelfde reden stel ik mij ook vragen bij bijvoorbeeld de Nutriscore of andere manieren om een product als al dan niet gezond te labelen.
Wanneer je dus om bepaalde gezondheidsredenen op zoek bent naar vegan producten, vleesvervangers, plantaardige alternatieven voor zuivel, glutenvrije producten, … bekijk dan eerst even het etiket. De nadelen van de additieven wegen mogelijks niet op tegen de voordelen van het vermijden van een bepaald ingrediënt!
Next up:
Etiketten lezen deel 2: combinatie zoet zout en vet
Etiketten lezen deel 3: verborgen suikers en zoetstoffen
Bronnen:
